“Uit de vele gesprekken die wij hebben gevoerd, komt het beeld naar voren dat er bij een gedeelte van de sector door verschillende schakels in de keten, waaronder agrarische ondernemers, intermediairs, adviseurs en mestverwerkers in gezamenlijkheid wordt gefraudeerd. De aanpak van deze fraude is voor de sector weinig zichtbaar en het is noodzakelijk om deze gezamenlijkheid te doorbreken.”
Dat schrijven Piet Blauw en Marco Korff in het in mei 2016 opgesteld rapport Mest nader onder de loep genomen Onderzoek fraudepraktijken van beeld tot advies’. Het betreft een intern rapport dat is opgesteld in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Op aandringen van de Tweede Kamer is het alsnog publiek gemaakt. Op 15 januari is het document gepubliceerd in de Staatscourant.
Het frauderisico neemt aanzienlijk toe door onder meer lage prijzen in de varkenssector, het wegvallen van het melkquotum en tegelijkertijd de vaak precaire financiële situatie in de melkveehouderij, strengere gebruiksnormen in de akkerbouw, extra verwerkingsplicht en de opkomst van mestscheiders, schrijven Blauw en Korff. Verder constateren zij dat de bestaande regelgeving enorm complex is en dat een verdere toename van de regelgeving eerder handhaving bemoeilijkt dan verbetert.
Door de toenemende eisen aan de grondgebondenheid worden er adviezen gegeven over samenwerkingsconstructies die frauduleus kunnen worden ingevuld. De focus van de fraudebestrijding zal hier uitdrukkelijk ook op moeten komen te liggen. De lage prijzen in de varkenshouderij dragen er mede toe bij dat er meer varkens worden gehouden dan er rechten zijn. RVO.nl beschikt volgens Korff en Blauw over voldoende gegevens om dit stelselmatig te controleren. De onderzoekers adviseren om een dusdanige controle op te zetten. Dat zou ook moeten gebeuren voor de pluimveehouderij.
Korff en Blauw hebben in hun rapport in totaal 37 adviezen gedaan om tot verbeteringen in de aanpak van fraude rond mestafzet te komen. Ze adviseren onder andere het opzetten van monsteropnamepunten in een centraal gelegen gebied waar een geaccrediteerde monsteropnemer aanzienlijk meer vrachten per dag kan bemonsteren. Ook zou onderzocht moeten worden of aanpassing van het Uitvoeringsbesluit mogelijk is zodat RVO.nl de aanvullende mogelijkheid krijgt om bij transporten met natte mest eveneens de aanwezigheid te vorderen van een geaccrediteerde monsteropnemer. Onder verantwoordelijkheid van de Commissie van Deskundigen Meststoffenwet zou per type mestscheiding moeten worden vastgesteld wat de toegestane grenswaarden zijn en RVO.nl zou een inventarisatie moeten maken van de bij de intermediairs en ondernemers aanwezige mobiele mestscheiders. (AgriHolland)
