Het Vlaamse Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) belicht het ontstaan van de moderne, minerale bemestingsleer. Dat doet de instantie naar aanleiding van het feit dat 2015 het internationale jaar van de bodem is, zo meldt het Vlaams infocentrum land- en tuinbouw.
“Al eeuwenlang bewerkt de mens de bovenste grondlaag van de aarde met als doel die meer vruchtbaar te maken om zo voldoende voedsel produceren. Maar vooral in de 19de en de 20ste eeuw evolueerde het denken over de ‘juiste’ manier van het bemesten van de bodem erg sterk”, weet Hanne de Winter van het CAG.
Justus von Liebig
Het verhaal start bij het ontstaan van de mineralentheorie in 1840, ontwikkeld door de Duitser Justus von Liebig. Voordien was de kennis over gewasproductie gebaseerd op het traditionele principe van de ‘humustheorie’. Die stelde dat planten in staat waren de organische stoffen (humusstoffen) uit de bodem via hun wortels op te nemen en om te zetten in plantaardige verbindingen. Liebigs bemestingsleer beïnvloedde sterk het denken en handelen van verschillende Belgische (landbouw)wetenschappers, politici, industriëlen en grootgrondbezitters.
De grondlegger van de wetenschappelijke discipline plantenvoeding en bemestingsleer in Vlaanderen en België is ongetwijfeld professor priester Jozef Baeyens. Hij studeerde af als scheikundig landbouwingenieur aan de Leuvense universiteit in 1924 en werd, na een loopbaan aan de landbouwschool te Geel, in 1932 aangesteld als docent aan de Leuvense universiteit. Hij richtte er de eerste leerstoel voor bodemkunde op en stichtte vervolgens het Bodemkundig Instituut.
Bodemkundige Dienst
Dankzij middelen toegekend door het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek startte Baeyens in 1937 met het vastleggen van de vruchtbaarheidsnormen voor het Belgische landbouwareaal, wat al snel leidde tot bemestingsadviezen die ook in de praktijk werden opgevolgd. De vraag en nood naar deze vorm van toegepast onderzoek was groot en in 1946 richtte Baeyens de Bodemkundige Dienst van België op als een autonome instelling. Het betekende het echte startschot voor het gestructureerde, wetenschappelijk onderbouwde onderzoek naar plantenvoeding en bodemsituatie.
