Het is een feit is dat de emissie van dezelfde mest onder dezelfde (weers)omstandigheden op het hetzelfde perceel, hoger is als je die op de ouderwetse manier bovengronds aanwendt ten opzichte van de zodebemester.
Frank Verhoeven van Boerenverstand geeft in deze blog zijn mening over de commotie over onjuiste aannames van de metingen van emissiearm uitrijden.
Ouderwetse ketsplaat
Het uitrijden op de ouderwetse manier met de ketsplaat moeten we ten allertijden voorkomen. Misschien wel hoofdzakelijk omdat we nooit de kringloop zullen sluiten als we die stikstofverliezen zomaar accepteren. Nederlandse boeren “lekken” nog altijd te veel stikstof naar het milieu wat de natuur en het water onacceptabel aantast. Door onze intensieve landbouw kleurt Nederland binnen Europa donkerrood als het gaat om de ammoniakuitstoot en als we ammoniak niet voortvarend aanpakken, dan blijft de melkveehouderij geconfronteerd met (extra) wet- en regelgeving.
Nieuwe meetmethoden
De discussie hoe schadelijk ammoniak nu allemaal precies is en hoe dat allemaal gemeten moet worden, daar heb ik zelf te weinig verstand van. Ik weet wel dat boeren de stikstofbenutting verder kunnen verhogen (wat ook prima te meten en te borgen is) en ik vind dat er meer gekeken kan worden naar (kosten)effectieve boerenoplossingen. Daarnaast vind ik dat knappe (Europese) wetenschappers maar moeten “uitvechten” hoe je het precies allemaal moet meten. Het onderzoek van Egbert Lantinga zou daarom op zijn minst aanleiding moeten zijn om opnieuw de zaak weer eens grondig te meten, gebruikmakend van de nieuwste inzichten en meetmethodes.
Bezwaar tegen injecteren
Toch is er (al 15 jaar!) een vrij consistente groep veehouders die dierlijke mest niet in de grond wil brengen, maar bovengronds willen blijven uitrijden. Om diverse redenen: de mest staat dan bloot aan zonlicht en schadelijke bacteriën zouden dat niet overleden, het is veel beter verdeeld over het gewas, word beter opgenomen, beter voor de bodem, het bodemleven, er zijn lichtere machines nodig die beter zijn voor de structuur van de bodem, er is minder diesel nodig, lagere kosten, enzovoorts. Sommige zeggen zelfs dat het beter is voor de voedselkwaliteit. Bovendien is het een Nederlandse wet die nauwelijks in andere EU landen is overgenomen. Kern van deze groep boeren: ze willen dit niet en zullen jaarlijks alle politieke middelen aangrijpen om dat kenbaar te maken, zo zien ze ook in het onderzoek van Lantinga weer nieuwe aanknopingspunten.
Wetenschappelijke studies
Sinds eind jaren 90 zijn aan dit onderwerp dan ook vele wetenschappelijke publicaties en promoties geweid (zie hier die van Dr. Marian Stuiver) en tot nu toe was de enige uitweg voor deze boeren een onderzoeksontheffing aanvragen op de wet BGM. Ondanks al die promoties en publicaties is er nooit wat in die wet BGM veranderd. Als deze boeren dus dit voorjaar weer bovengronds hun mest gaan uitrijden worden ze op de bon geslingerd door de AID en door de rechter veroordeeld.
Spreiding in uitstoot
Onder gelijke omstandigheden gaat gemiddeld zo’n 70% van de minerale N de lucht in als ammoniak bij het bovengronds uitrijden van drijfmest, versus zeg 15% bij zodebemesten. Rondom beide getallen zit een behoorlijke spreiding. Doe je het bij regenachtige en donkere weersomstandigheden in een N arme omgeving dan is het bij bovengronds maar 30% en rijd je de mest uit in de brandende zon dan is het bijna 100% van de minerale stikstof die de lucht in gaat. Bij zodebemesting is die spreiding er ook, maar minder groot. Maar onder gemiddelde omstandigheden praten we over 50 m3 drijfmest/jaar met 4,2 kg stikstof/m3 en 50% minerale N = 100 kg N/ha. Daarvan kan dus 15 kg N of 70 kg N de lucht in gaan, een verschil van 55 kg N/ha tussen zodebemesten en bovengronds. Alleen slecht zodebemesten en perfect bovengronds uitrijden zullen elkaar in de praktijk overlappen.
Afdekken risico’s
Om het risico van onacceptabele ammoniakverliezen af te dekken is er momenteel het meest realistische alternatief de ‘Green Duo’ machine. Dat moet kundig doorgemeten worden en kan als alternatief beschreven worden in de wet Besluit Gebruik Meststoffen (BGM).Maar er zijn ook gebieden waar nauwelijks makkelijk oppompbaar water voorhanden is en men liever rekening houdt met het weer (uitrijddagen), het N gehalte in de mest terugbrengt en het % organische N vergroot. Binnen de Noordelijke Friese Wouden en de VBBM is op die basis een certificaat ontwikkeld wat zo (lage) N verliezen borgt (een mineralenoverschot op de balans wat die eerder genoemde 55 kg N/ha lager is, dan gemiddeld).
Alternatief
Het beloftevolle studentenonderzoek van Lantinga zou aanleiding moeten zijn om opnieuw de zaak grondig te bekijken en metingen in de praktijk te doen onder deze groep vrijgestelde veehouders. Toch is het voor mij nog altijd een politiek-bestuurlijk probleem. Als een groep veehouders niet met de bestaande wet-en regelgeving uit de voeten kan, maar wel de intenties van de wet wil naleven, en er ook aantoonbaar alternatieven zijn, dan moeten we in dit land een fatsoenlijk alternatief kunnen regelen.
