Eric Douma van LTO reageert op de uitzending van KRO reporter waarin biovergisters aangemerkt worden als risicovolle installaties.
Het kabinet Rutte heeft een stevige ambitie over verduurzaming van de energieproductie. Dat in 2050 nagenoeg alle energie duurzaam opgewekt moet worden, is een prachtige uitdaging. Een uitdaging die mij wel aanspreekt. Het is de spreekwoordelijke stip op de horizon die land- en tuinbouw nieuwe kansen biedt op wat extra inkomsten.
Sleutelrol boer
Sterker nog, ik ben er van overtuigd dat boeren en tuinders een sleutelrol hebben in de verduurzaming van de energieproductie. Want met elkaar zijn we de laatste jaren zo zoetjes aan een energiereus geworden. Van alle energie die wij op onze eigen bedrijven gebruiken, wekken we al 45 % zelf op. Vooral door vergisten van biomassa en uit windenergie. De laatste maanden zie ik ook steeds meer zonnecellen geïnstalleerd worden op daken van stallen en schuren. Het wordt voor ons steeds interessanter. Niet alleen om zelf goedkoper uit te zijn, maar vooral om te kunnen leveren aan de buren. Zo ontstaan nieuwe inkomsten en nieuwe verbanden met de buren.
Innovatie tuinders
In de glastuinbouw zijn onze tuinders nog veel verder. Door innovaties in de kas staat er zo’n 3.000 Megawatt vermogen opgesteld. Dat is de capaciteit van drie grote kolencentrales. Maar minstens zo belangrijk voor het klimaat is de vermindering van de C02 uitstoot en dus minder broeikasgas. Het is een verkeerd signaal dat de overheid alleen stuurt op kostenefficiëntie en niet ook op verminderen van broeikasgassen. Dit beleid roept allerlei neveneffecten op waar wij niet op zitten te wachten.
Duurzame energie
Alles bij elkaar opgeteld neemt de agrarische sector nu al éénzesde van de nationale productie duurzame energie voor zijn rekening. En dat aandeel zal toenemen. Er ligt op het boerenland en in tuinbouwkas nog minstens zo’n grote voorraad op ontginning te wachten. Mestvergisting, warmtekoude opslag, aardwarmte, zonnepanelen in de daken; het zijn voorbeelden van een moderne land- en tuinbouw die naast voedselproducent en landschapsbeheerder ook een regionaal energiebedrijf zou kunnen zijn.
Nieuwe collectieven
Dat laatste sluit aan bij een andere trend die ik zie in energieland: energiecoöperaties. Dat zijn nieuwe collectieven van boeren en tuinders, burgers, bedrijfsleven, maatschappelijke instellingen en woningbouwcorporaties die gezamenlijk een duurzame energievoorziening organiseren. Dichtbij opgewekte duurzame energie is beter voor het klimaat, is goed voor het wij-gevoel in de regio en het stimuleert de lokale en regionale bedrijvigheid en werkgelegenheid.
Verleiding co-producten
Het enthousiasme is terecht en dat moeten we zeker zo houden. Maar het feit dat we als veehouders met vergisting van mest een belangrijk aandeel hebben in de duurzame energieproductie en de sturing op kostenefficiëntie door de overheid, brengt wel met zich mee dat vele anderen de vergisters ook hebben ontdekt en zijn gaan zien als goedkope afvalverwerkers. Het aanbod van restproducten is groot, en de verleiding om die coproducten en stoffen mee te vergisten ook.
Risico grondstoffen
Toch moeten we dat niet willen. Stoffen en coproducten waarvan de herkomst niet duidelijk is, brengt, als we niet stevig inzetten op certificering via GMP+, de vergister in verlegenheid. De aanvoer van de grondstof moet transparant en gecertificeerd zijn. Als beheerder van een vergister moet je er op kunnen vertrouwen dat er geen ‘rotzooi’ meekomt. We kunnen het ons niet permitteren om risico’s te nemen als het gaat om stoffen toevoegen aan het vergistingsproces die niet veilig zijn. Stel je toch eens voor dat in de resten uit een vergister, waar het kostbare methaangas aan onttrokken is, een schadelijke stof wordt gevonden? En deze resten worden als meststof op grasland uitgereden? En de koeien worden ziek van het gras dat zij eten? Dan hebben we echt een stevig probleem.
Ander verdienmodel
Daarom pleit ik voor een ander verdienmodel, waarin reductie van broeikasgassen ook wordt beloond en mono vergisting (alleen mest) aantrekkelijk is. Zo niet, dan moeten de coproducten op zijn minst gecertificeerd zijn, om te voorkomen dat de vergisters het afvalputje worden van de samenleving. Want vergisten van biomassa is geen afvalverwerking, maar duurzaam opwekken van energie voor iedereen. En die kans laten we ons niet afpakken.
